Prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej przysługuje osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której zarówno rodzina jak i gmina nie może zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych.
Domy pomocy społecznej świadczą usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne na poziomie obowiązującego standardu, w zakresie i formach wynikających z indywidualnych potrzeb mieszkańców tych domów. Domy w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone, dzielą się na następujące typy domów, dla:
- osób w podeszłym wieku
- osób przewlekle somatycznie chorych
- osób przewlekle psychicznie chorych
- dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie
- dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie
- osób niepełnosprawnych fizycznie
- osób uzależnionych od alkoholu
Pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania. Średni miesięczny koszt utrzymania mieszkańca w domu pomocy społecznej o zasięgu powiatowym ustala starosta i ogłasza w wojewódzkim dzienniku urzędowym, nie później niż do dnia 31 marca każdego roku.
Do wnoszenia opłat za pobyt w dps są obowiązani w kolejności:
- Mieszkaniec domu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka,
- Małżonek, zstępni przed wstępnymi,
- Gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej
Opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnoszą:
1. Mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu;
2. Małżonek, zstępni przed wstępnymi – zgodnie z zawartą umową;
- w przypadku osoby samotnie gospodarującej, jeżeli dochód jest wyższy niż 300 % kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, jednak kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 % tego kryterium,
- w przypadku osoby w rodzinie, jeżeli posiadany dochód na osobę jest wyższy niż 300 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, z tym że kwota dochodu pozostająca po wniesieniu opłaty nie może być niższa niż 300 % kryterium dochodowego na osobę w rodzinie:
3. Gmina, z której osoba została skierowana do domu pomocy społecznej – w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w domu pomocy społecznej a opłatami wnoszonymi przez osoby, o których mowa w pkt 1 i 2.
Kryterium dochodowe dla osoby samotnie gospodarującej wynosi od 1 stycznia 2022r. – 776 zł, natomiast kryterium dochodowe na osobę w rodzinie stanowi kwotę 600 zł.
Decyzję o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzję ustalającą opłatę wydaje organ gminy właściwy dla tej osoby w dniu jej kierowania do domu pomocy społecznej. Wniosek o skierowanie do domu pomocy społecznej należy składać we właściwym ośrodku pomocy społecznej, który przeprowadza rodzinny wywiad środowiskowy i kompletuje niezbędną do wydania decyzji dokumentację.
Decyzję o umieszczeniu w domu pomocy społecznej wydaje starosta powiatu prowadzącego dom.